Demontage e-waste helpt recidive te voorkomen
Krommenhoek Metals laat in een aantal gevangenissen en jeugdinrichtingen onderdelen van ontmantelde elektronische apparaten demonteren door gedetineerden. Niet alleen vanuit het oogpunt van social return, maar ook omdat het snel, professioneel en tegen aantrekkelijke prijzen gebeurt.
‘Gedetineerden halen graag dingen uit elkaar’
Demontage van onderdelen van ontmantelde elektronische apparaten is een kansrijke markt voor zowel het gevangeniswezen als het bedrijfsleven. In plaats van het product weg te gooien, krijgt het nu een tweede leven door alles uit elkaar te halen en per grondstof te scheiden. “Het werk is arbeidsintensief en daar hebben we hier zelf onvoldoende handjes voor. Bovendien ontbreekt het hier aan ruimte. Vandaar dat we ons vizier hebben gericht op gevangenissen en sociale werkplaatsen”, licht Robert Schlömer, accountmanager bij Krommenhoek Metals toe.
Zo’n twee jaar geleden kwam hij in contact met Rob Bartels, accountmanager bij In-Made, het overkoepelende productiebedrijf van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Met zo’n 8000 gedetineerde medewerkers op 28 productielocaties, is er sprake van behoorlijk wat mankracht. Veel Penitentiaire Inrichtingen (PI) hebben ook gespecialiseerd werk.
Recht op arbeid
Tijdens het verblijf in een huis van bewaring of gevangenis nemen gedetineerden deel aan een dagprogramma, dat bestaat uit activiteiten zoals arbeid, recreatie, luchten, bezoek, sport, onderwijs, gebruik van bibliotheek en het recht op geestelijke en medische verzorging. De rest van de tijd brengt een gedetineerde door op cel. Bij goed gedrag volgt een gedetineerde een plusprogramma, met meer vrijheden. Ongeacht het programma wordt vanaf dag één met de gedetineerde gewerkt aan terugkeer in de maatschappij.
Alle gedetineerden komen in principe in aanmerking voor arbeid. Gemiddeld werken ze zo’n 20 uur per week: in ochtend- of middagshifts van 4 uur. “Uiteraard kijken we hierbij naar de achtergrond, het gepleegde delict en betrouwbaarheid van de gedetineerden. Voor iedere opdracht worden de meest geschikte gedetineerden geselecteerd, die worden begeleid door ervaren werkmeesters”, licht Michel Abbestee, Hoofd Arbeid bij de Dienst Justitiële Inrichtingen van de PI Rotterdam toe.
De werkzaamheden lopen sterk uiteen van schoonmaken tot lopendebandwerk en van hout- en metaalbewerking, tot werkzaamheden voor naaiateliers. In zes gevangenissen zijn sinds de uitbraak van het coronavirus bijvoorbeeld ook mondkapjes gemaakt. De demontage en recycling van huishoudelijke elektronica en computers voor Krommenhoek Metals vindt onder meer plaats in PI’s in Dordrecht, Alphen aan den Rijn, Middelburg en in De Schie in Rotterdam. Daarnaast voeren een aantal jeugdinrichtingen werkzaamheden uit voor de Rotterdamse oud-ijzerhandelaar.
Continuïteit een must
Abbestee benadrukt dat continuïteit een hele belangrijke factor is bij het selecteren van werkzaamheden die door gevangenen kunnen worden uitgevoerd. “Krommenhoek Metals kan een voortdurende stroom demontagemateriaal leveren en het fijne aan deze opdrachtgever is dat het ook niet erg is als het werk even blijft liggen als er een spoedklus van een andere klant tussendoor komt.” Bartels vertelt dat er in het verleden soms negatieve ervaringen waren met andere recyclebedrijven, bijvoorbeeld doordat producten nat en vies werden aangeleverd, of doordat er geen gereedschap werd meegeleverd of het simpelweg aan ondersteuning ontbrak. “Krommenhoek Metals stuurt geen rommel onze kant op. Alles wordt schoon en droog opgeslagen en als we iets nodig hebben voor de ontmanteling wordt dat geleverd.” Aan de andere kant zorgen de gevangenissen ook voor continuïteit: als er bijvoorbeeld een gedetineerde ziek is springt er een ander bij.
Abbestee merkt dat gedetineerden doorgaans graag onderdelen elektronisch afval demonteren. “Gedetineerden halen nou eenmaal graag dingen uit elkaar. Het is afwisselend werk. Iedere keer gaat het weer om andere apparaten en de ene harde schrijf is de andere niet. Er zijn honderden manieren om iets te demonteren, daar leer je van. Dat vinden veel gedetineerden een stuk interessanter dan bijvoorbeeld producten stickeren of een stapel washandjes bij elkaar binden, om maar wat te noemen.”
Professioneel, sociaal èn aantrekkelijk geprijsd
In-Made levert de kwaliteit, het maatwerk en de service die je van een professioneel productiebedrijf mag verwachten. Maar het is ook een betrouwbare en sociale partij. “Maar wat misschien nog wel het belangrijkste is: wij hanteren marktconforme, aantrekkelijke prijzen. Dit komt doordat wij geen winstoogmerk hebben, maar kostendekkend werken”, vertelt het Hoofd Arbeid.
Deelnemen aan het werkproces geeft gedetineerden structuur en zelfvertrouwen. Daarnaast kunnen gedetineerden zo wat geld verdienen en werkervaring opdoen en eventueel een diploma behalen, wat weer bijdraagt aan een succesvollere terugkeer in de maatschappij. Hoe sneller een gedetineerde werk vindt na zijn detentie, hoe kleiner de kans is dat hij terugvalt in de criminaliteit.
In-Made leert gedetineerden competenties te ontwikkelen die bij assemblage horen: nauwkeurig werken, kennis van het materiaal en het scheiden ervan. Dit helpt hen om straks aangenomen te worden als ze vrijkomen. In de laatste fase van de detentie kunnen gevangenen onder bepaalde voorwaarden buiten de muren werken. Dit gebeurt via Ex-Made, het jongere broertje van In-Made. “Social return – het creëren van duurzame werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt – wordt steeds belangrijker”, licht Abbestee toe. Schlömer zou zeker overwegen om een ex-gedetineerde een kans te geven. “Dat wij met ons bedrijf een bijdrage kunnen leveren aan een succesvolle re-integratie, een lagere recidive en een veiliger Nederland geeft een goed gevoel”, vertelt Schlömer.
Abbestee krijgt een enkele keer wel eens een brief of kaart van een goed terechtgekomen ex-gedetineerde. “Ze schrijven vaak trots dat het goed met ze gaat en dat ze het zo naar hun zin hebben op het werk. Die krijgt dan een mooi plekje op het prikbord om andere gevangenen te motiveren.”
Ester Schop
